Pokolenie Z to osoby urodzone między 1995 a 2010 rokiem, które obecnie wkraczają na rynek pracy i redefiniują styl komunikacji, sposób wykonywania zadań i podejście do kariery. Generacja Z w odróżnieniu od swoich poprzedników, takich jak pokolenie X czy milenialsi, wnosi nowe oczekiwania, które coraz bardziej wpływają na kształt współczesnych miejsc pracy.

Zetki kształtują nowe reguły gry i stawiają w dużej mierze na elastyczność i autentyczność. Jakie wyzwania przed nimi stoją i jak firmy mogą sprostać ich oczekiwaniom? W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu, jak młode pokolenie Z zmienia rynek pracy i jakie wyzwania czekają na nie w niedalekiej przyszłości.

Charakterystyka pokolenia Z. Kim są i co ich wyróżnia?

Generacja Z (zoomery) jest pierwszym pokoleniem w pełni dorastającym w wirtualnym świecie, w którym internet, media społecznościowe i cyfrowe technologie stanowią nieodłączną część ich codziennego życia. Przedstawiciele tego pokolenia od najmłodszych lat rozwijali kompetencje cyfrowe równocześnie z umiejętnościami społecznymi, co ukształtowało ich wyjątkowy styl komunikacji i podejście do życia zawodowego.

Młode pokolenie Z w trakcie dorastania, swobodnie poruszało się między światem online i offline. Dla „zoomerów” technologia nie jest dodatkiem, lecz stanowi naturalne środowisko ich aktywności. Zetki łatwo funkcjonują między rzeczywistością wirtualną a fizyczną, co stawia pokolenie Z w wyjątkowej pozycji do pracy w cyfrowym i zglobalizowanym świecie.

Pokolenie Z zostało wychowane z szerokim dostępem do wiedzy i technologii. Zetki cechuje wysoka pewność siebie, szczególnie w obszarach związanych z innowacyjnymi technologiami i dostępem do informacji. Generacja Z chętnie podejmuje ryzyko, co może wynikać z ich wyuczonej elastyczności oraz nawyku szybkiego dostosowywania się do zmian. Pewność siebie i śmiałe podejmowanie decyzji sprawiają, że pokolenie Z często oczekuje od pracodawców jasno wytyczonej i dynamicznej ścieżki kariery. Zetki wyjątkową cenią sobie elastyczne formy pracy, możliwość pracy zdalnej i balans między życiem prywatnym a zawodowym.

Jak pokolenie Z kształtuje styl komunikacji w miejscu pracy?

Styl komunikacji pokolenia Z jest szybki, prosty i mocno oparty na technologii. Generacja Z, wychowana ze smartfonem w dłoni i na bieżąco podłączona do aplikacji i mediów społecznościowych, wprowadziła do firm nową dynamikę pracy. Zetki preferują cyfrową komunikację, która pozwala działać błyskawicznie, zamiast tracić czas na tradycyjne spotkania „face-to-face”.

Dla młodego pokolenia tradycyjne i hierarchiczne struktury stanowią przestarzały i mało atrakcyjny sposób na porozumiewanie się. Zetki preferują bezpośrednią współpracę, opartą na równorzędnych kontaktach, gdzie autentyczność i szczerość są kluczem do sukcesu. Osoby z pokolenia Z piszą wiadomości w sposób bardzo zwięzły i bezpośredni. Stawiają na szybkość przekazu, często posługując się skrótami, emoji, GIF-ami, a nawet reakcjami. Zoomery cenią wyrażanie emocji w wizualnej formie i zamiast pisać „to mnie bawi”, mogą użyć symbol emotikona 😂.

Styl komunikacji pokolenia Z charakteryzuje się błyskawiczną reakcją i brakiem formalności. Młode pokolenie często rezygnuje z interpunkcji i wielkich liter, gdyż to nie wpływa na zrozumienie przekazu. Zwięzłe, krótkie i lakoniczne wiadomości zoomerów, mogą wydawać się zbyt nieformalne i niejasne, co dla starszych pokoleń takich jak „baby boomers” (rocznik 1946-1964 ) może być trudne do zrozumienia.

Z jakich narzędzi komunikacyjnych w miejscu pracy najchętniej korzystają przedstawiciele pokolenia Z?

Zetki najchętniej korzystają z narzędzi cyfrowych, które umożliwiają szybką, bezpośrednią wymianę informacji umożliwiającą łatwą współpracę zespołową. Ich preferencje wynikają z potrzeby płynnego dostępu do informacji w czasie rzeczywistym. Młodzi ludzie z generacji Z najchętniej komunikują się za pomocą narzędzi przybierających formę czata lub wideokonferencji. Oczekują od narzędzi możliwości śledzenia zadań, ustalania priorytetów i edytowania treści przez wiele osób.

Do najpopularniejszych narzędzi wykorzystywanych przez zoomerów w pracy należą między innymi Microsoft Teams, Google Meat, Zoom, Notion czy Figma. Pokolenie Z postrzega tradycyjne wiadomości e-mail jako przestarzały i sformalizowany styl komunikacji, który wydaje im się zbyt wolny i nieefektywny. Dla „zoomerów” e-mail bywa narzędziem do wysyłania oficjalnych i sporadycznych informacji, takich jak oficjalne raporty i dokumenty, ale nie sprawdza się w ich codziennej i dynamicznej pracy.

Nowe zasady gry. Elastyczność jako styl pracy pokolenia Z

Pokolenie Z wchodzi na rynek pracy z zupełnie odmiennymi oczekiwaniami niż ich poprzednicy. Elastyczny styl pracy jest dla nich ważnym elementem satysfakcji zawodowej. Zetki nie ukrywają, że nie patrzą na pracę przez pryzmat „przesiedzianych” godzin w biurze, lecz bardziej doceniają efektywność i możliwość zrealizowania konkretnych zadań w możliwie najkrótszym czasie, aby resztę dnia móc przeznaczyć na relaks lub zainteresowania.

Elastyczność czasu pracy umożliwia im dopasowanie harmonogramu do okresu ich najwyższej produktywności, co daje im możliwość szybszego i skuteczniejszego osiągania celów zawodowych. Równowaga między życiem prywatnym a zawodowym jest dla pokolenia Z jednym z ważniejszych priorytetów.

Wynika to w głównej mierze z obserwacji, jak intensywna praca i ciągły stres wpłynęły na zdrowie fizyczne i psychiczne ich rodziców i wcześniejszych pokoleń, takich jak pokolenie X czy boomers. Zoomerzy są tego świadomi i chcą uniknąć tego błędu, więc postrzegają pracę nie jako główny cel życia, lecz jako jego część, która powinna współgrać z ich potrzebami osobistymi.

Wyzwania dla pracodawców. Jak dostosować miejsca pracy do oczekiwań pokolenia Z?

Pracodawcy na całym świecie stają obecnie przed nowym wyzwaniem, jakim jest dostosowanie miejsc pracy do oczekiwań młodych osób, dla których ważna jest równowaga między życiem zawodowym a prywatnym i indywidualne podejście do rozwoju.

W odróżnieniu od starszych pokoleń, młodzi ludzie widzą w pracy środek do osiągnięcia harmonii życiowej, a nie nadrzędny cel sam w sobie. Work-life balance nie jest dla nich luksusem, lecz niezbędnym warunkiem utrzymania zdrowia psychicznego i motywacji do działań. Pracodawcy, którzy wspierają równowagę między życiem prywatnym a zawodowym, mogą liczyć na większe zaangażowanie i lojalność młodych pracowników.

Jednak żeby to osiągnąć, firmy powinny nie tylko oferować elastyczny czas pracy, ale też promować takie inicjatywy, jak regularne przerwy na regenerację, dni pracy zdalnej, a także oferować programy wsparcia zdrowia w postaci karnetów sportowych.

Kultura otwartości. Jak autentyczność i równość przyciągają młode talenty z generacji Z?

Kultura otwartości i autentyczności to fundamentalne wartości, które są atrakcyjne dla osób z generacji Z i przyciągają najlepsze talenty do pracy w organizacji. Młodzi pracownicy pragną pracować w miejscach, w których ich opinie i pomysły są szanowane, a także tam, gdzie istnieje możliwość autentycznego bycia sobą, bez obawy o dyskryminację czy uprzedzenia​.

Firmy promujące równość i otwartość są wyjątkowo atrakcyjne dla młodych ludzi, którzy wysoko cenią sobie działania na rzecz różnorodności i zrównoważonego rozwoju. Firmy, które dają młodemu pokoleniu prawo do wyrażania siebie, uczciwego feedbacku i tworzą otwartą komunikację, zyskują większe zaufanie wśród przedstawicieli pokolenia Z.

Otwartość na oczekiwania pokolenia Z oznacza także zmianę w sposobie zarządzania. Autorytarne podejście jest tutaj mało skuteczne, natomiast działania oparte na partnerskim podejściu są bardziej efektywne wśród młodych ludzi. Pracodawcy, którzy to zrozumieją, będą budować bardziej produktywne i zmotywowane zespoły, które szybciej adaptują się do zmian i będą wnosić świeże pomysły przynoszące rozwój firmy.

Pokolenie Z w roku 2030. Nadzieja na spełnienie zawodowe i zmiany globalne

Raport przygotowany przez EY oraz JA Worldwide ujawnia silne aspiracje młodego pokolenia w kierunku kariery zawodowej, która przyniesie satysfakcję i pozytywny wpływ na społeczeństwo i planetę (cały raport można znaleźć tutaj). Aż 82% młodych respondentów deklaruje nadzieję, że w 2030 roku będą mogli realizować zawody mające realny wpływ na rozwiązywanie problemów środowiskowych i społecznych. Optymizm ten jest imponujący, zwłaszcza w kontekście globalnych sytuacji kryzysowych, takich jak pandemia COVID-19 i związane z nią zagrożenia recesją.

74% respondentów z młodego pokolenia podchodzi pozytywnie do wpływu automatyzacji na rynku pracy, którą odbiera jako szansę na rozwijanie zawodów wymagających kreatywności, co kontrastuje z obawami starszych pokoleń. Zaskakującym wynikiem jest także deklarowana wysoka przedsiębiorczość w tej grupie wiekowej. Ponad połowa respondentów (53%) wyraziła chęć prowadzenia własnej działalności gospodarczej w perspektywie najbliższych 10 lat, a wśród tych, którzy już podjęli pracę, aż 65% osób twierdzi, że zostaną przedsiębiorcami do roku 2030.

Przedsiębiorczy sposób myślenia, charakterystyczny dla generacji Z, przejawia się także w ich oczekiwaniu wobec nauki – respondenci preferują praktyki zawodowe (59%) i mentoring (57%) jako najważniejsze elementy przygotowania do zawodu. Przedstawiciele pokolenia Z wyrażają także duże zainteresowanie przedmiotami związanymi z ochroną środowiska i rozwojem kariery zawodowej – aż 77% respondentów uznało je za priorytet.

Charakterystyka pokolenia Z. Międzynarodowa współpraca, świat bez granic i otwartość kulturowa

Pokolenie Z, od młodości przyzwyczajone do powszechnego dostępu do internetu i globalnych połączeń, wyróżnia się wyjątkową otwartością na współpracę międzynarodową oraz optymizmem wobec procesów globalizacji. Badania przygotowane przez EY wskazują, że ponad 70% młodych ludzi pozytywne odnosi się do automatyzacji, globalizacji i zmieniających się norm pracy.

Dla pokolenia Z praca w międzynarodowym środowisku jest czymś naturalnym. Rozwój nowych technologii komunikacyjnych sprawił, że młodzi ludzie mogą łatwo współpracować z rówieśnikami z różnych części świata, co sprawia, że różnorodność kulturowa i etniczna stała się dla nich dużą wartością. Młode pokolenie ceni współpracę z ludźmi z różnych stron świata, co jest dla nich nie tylko źródłem inspiracji, ale i sposobem na zdobycie doświadczeń, które są przydatne w dynamicznym zmieniającym się rynku pracy.

Młodzi ludzie są również bardziej skłonni do wyjazdów w różne miejsca świata niż starszse pokolenia. Dzięki temu mogą odkrywać nowe kultury i obyczaje, co widać w ich preferencjach zawodowych, gdyż chętnie podejmują wyzwania w międzynarodowych firmach i projektach.

Na jakie zagrożenia jest szczególnie narażone pokolenie Z w pracy?

Młodzi ludzie dorastający we wszechobecnej erze cyfrowej, stoją przed specyficznymi zagrożeniami, które wynikają z nowoczesnych wyzwań technologicznych. Dwa poważne problemy, które wywierają znaczący wpływ na ich zdrowie psychiczne i jakość życia zawodowego, to przebodźcowanie cyfrowe i zjawisko „cichej rezygnacji” (quiet quitting).

Przebodźcowanie cyfrowe stało się konsekwencją życia w świecie ciągłych powiadomień, natłoku informacji płynących z mediów społecznościowych, które stymulują użytkowników do ciągłej aktywności. Liczne badania wskazują, że stała ekspozycja na media społecznościowe prowadzi do wzrostu poziomu lęku, problemów z koncentracją i snem.

W kontekście pracy, przebodźcowanie utrudnia pracownikom skupienie się na jednym zadaniu, co może obniżać ich produktywność. Ciągłe przełączanie się między zadaniami, spowodowane powiadomieniami wymusza nowy styl pracy. Badania sugerują również, że nadmierna stymulacja cyfrowa może prowadzić do problemów z pamięcią i obniżenia zdolności do głębokiego myślenia, co jest szczególnie wymagane w pracy wymagającej analizy​ danych.

Cicha rezygnacja to zjawisko objawiające się ograniczonym zaangażowaniem w pracy do niezbędnego minimum. Pracownicy wykonują jedynie podstawowe obowiązki, bez dodatkowej inicjatywy czy dążenia do „osiągania więcej”. Wbrew pozorom, „quiet quitting” nie oznacza rezygnacji z pracy, ale raczej świadome unikanie nadmiernego wysiłku i presji zawodowej, które nie są adekwatne do wynagrodzenia ani nie prowadzą do poczucia spełnienia zawodowego.

Pokolenie Z, które ceni równowagę między pracą a życiem prywatnym (work-life-balance), często widzi „cichą rezygnację” jako sposób na uniknięcie wypalenia i na zachowanie zdrowia psychicznego w obliczu presji kultury „hustle”, która oznacza nadmierną produktywność.

Jak pokolenie Z będzie budowało przywództwo? Prognoza na przyszłość

Młodzi liderzy z pokolenia Z stawiają na współpracę, a jednocześnie wykazują mniejszą skłonność do tradycyjnych i hierarchicznych ról menedżerskich. Jednym z wyzwań jest mniejsze poczucie sprawczości wśród młodych liderów, co może utrudniać im podejmowanie trudnych decyzji w obliczu globalnych kryzysów, takich jak zmiany klimatyczne, konflikty zbrojne, epidemie i kryzysy społeczne. Ponadto, liderzy młodego pokolenia są mniej zaangażowani w działania obywatelskie na dużą skalę, co wynika z doświadczenia samotności i izolacji społecznej, pogłębionych przez pandemię COVID-19​.

Zetki w nadchodzących latach będą zmieniały styl zarządzania i rozwijały przywództwo w kierunku większej inkluzywności, wykorzystując technologię i programy takie jak odwrócony mentoring, w którym to młodzi liderzy będą dzielić się swoją wiedzą ze starszymi i bardziej doświadczonymi przedstawicielami. W obliczu niestabilnych warunków rynkowych i kryzysów globalnych, przyszli liderzy będą doskonalić zdolność do radzenia sobie z narastającą presją.

W celu udźwignięcia odpowiedzialnych ról przywódczych, młodzi liderzy powinni rozwijać w sobie większą odporność psychiczną (tzw. rezyliencję). Umiejętność reagowania na przeciwności losu i zachowanie równowagi, spokoju i poczucia sensu w błyskawicznie zmieniającym się świecie, stanie się w nadchodzących latach jedną z najbardziej pożądanych kompetencji wśród młodych liderów.

Podsumowanie:

Generacja Z jest pokoleniem wychowanym w świecie cyfrowym, które jest przyzwyczajone do błyskawicznej komunikacji i wizualnych form przekazu z jakimi mają do czynienia w mediach społecznościowych. Młodzi ludzie stawiają na autentyczność i kulturę otwartości, co w pracy przekłada się na potrzebę elastyczności i środowiska opartego na zaufaniu. W preferowanych narzędziach komunikacyjnych młode pokolenie ceni prostotę i dostępność do pracy zdalnej.

Młodzi ludzie poszukują miejsc pracy, które oferują elastyczność, możliwości rozwoju, jasny wpływ społeczny oraz otwartą kulturę organizacyjną opartą na wartościach i równowadze między życiem zawodowym a prywatnym.

Mimo elastyczności, pokolenie Z mierzy się z problemami, takimi jak przebodźcowanie cyfrowe, rozproszenie uwagi i „cicha rezygnacja”, które wynikają z natłoku informacji i presji na zaangażowanie. Te wyzwania zwiększają ryzyko wypalenia zawodowego i wymagają od firm indywidualnego podejścia wspierającego zdrowie psychiczne młodych pracowników, co zwiększa dobrostan w miejscu pracy.